Miskramen (zwangerschapsverlies binnen 16 weken) komen vaak voor. Geschat wordt dat 1 op de 4 vrouwen er één of meerdere keren mee te maken krijgt in haar leven. Medici (gynaecologen, huisartsen, verloskundigen) behandelen een miskraam vaak klinisch. Vrienden en familie kunnen zich dikwijls moeilijk inleven, blijkt uit het maken van kwetsende opmerkingen, oordelen of het bagatelliseren van het verdriet. Ook stappen zij vaak snel over deze gebeurtenis heen en wordt er na enige tijd nauwelijks meer over gesproken. Maar de impact van zwangerschapsverlies is groot en psychologische gevolgen worden vaak over het hoofd gezien. Want een groot deel van de vrouwen met een miskraam ervaart deze gebeurtenis als traumatisch.
Maar wat is een traumatische miskraam ervaring nou precies? Hoe vaak komt het voor? Wanneer loop je een groter risico? En waarom is het belangrijk om hulp te zoeken? Je leest er alles over in deze blog.
Wat is een traumatische miskraam ervaring?
Een traumatisch miskraam ervaring wil zeggen dat de vrouw het krijgen van een miskraam als een traumatische gebeurtenis heeft ervaren. Het heeft dus niets te maken met het medische verloop van de miskraam, dat er complicaties optraden als extreem bloedverlies, heel heftige pijnen of dat er ingegrepen moest worden. Zo kan het krijgen van een miskraam medisch gezien voorspoedig verlopen, toch kan een vrouw deze gebeurtenis als traumatisch hebben ervaren.
Jouw ervaring is dus leidend. Heb jij het verlies van jouw zwangerschap als traumatisch ervaren? Dan ís het een traumatische ervaring. Het is belangrijk om te weten dat je daar dan in moet worden begeleid.
PTSS en de symptomen van een traumatische miskraam ervaring
Een post traumatische stress stoornis (PTSS) is de traumatische miskraam ervaring én de psychische klachten die daarna zijn ontstaan. PTSS kan ontstaan na een ingrijpende en schokkende gebeurtenis, zoals het (prille) verlies van jouw zwangerschap. De psychische klachten die kunnen ontstaan kun je onder verdelen in 4 categorieën: herbelevingen, vermijdingsgedrag, negatieve veranderingen in gedachten en stemming en een verhoogde prikkelbaarheid.
Herbelevingen
Herbelevingen is een heel duidelijk kenmerk. Het zijn nachtmerries, indringende gedachten of nare herinneringen (flashbacks) over het moment waarop je de miskraam kreeg. Maar je kunt ook herbelevingen krijgen als iets dat je tegenkomt in je dagelijks leven een nare herinnering oproept: wanneer je langs de verloskundige praktijk loopt waar je geconfronteerd werd met het slechte nieuws, als je ongesteld wordt en dus opnieuw bloedverlies en krampen ervaart, of wanneer je hoort of leest over miskramen.
Vermijdingsgedrag
Vermijdingsgedrag kun je herkennen aan niet willen praten over het verlies van je zwangerschap. Ook zijn er vrouwen die een volgende zwangerschap niet aan durven (en vermijden) uit angst dat het weer misgaat, ondanks dat de wens voor een kindje groot is. Sommige vrouwen vermijden op een heel andere manier en doen net alsof er niets aan de hand is of dat de impact niet zo groot is. Tegelijkertijd is ze overgevoelig en prikkelbaar.
Verhoogde prikkelbaarheid
Verhoogde prikkelbaarheid brengt ons ook meteen bij de volgende categorie. Merk jij dat je je slecht kunt concentreren? Schrik je snel? Word je snel boos of ben je opvliegend? Dan kan dit te maken hebben met jouw miskraam ervaring. Heel vervelend want het heeft vaak negatieve gevolgen voor de relatie met je partner. Slecht slapen hoort hier ook bij. Vrouwen vallen moeilijk in slaap uit angst voor nachtmerries of omdat ze gewoonweg een te hoge spierspanning hebben en daardoor moeilijk kunnen ontspannen na deze verdrietige ervaring.
Negatieve gedachten en stemming
Somberheid en negatieve gedachten komen ook voor in de periode na een miskraam, denk hierbij aan klachten als:
- sombere of neerslachtige stemming
- vermindering van interesse en/ of plezier in veel activiteiten.
- schuld en schaamtegevoelens
- gevoel van falen
- onrustig/ nerveus of juist futloosheid
- gevoelens van waardeloosheid
- angst en paniekgevoelens.
Deze gevoelens komen ook voor bij een postnatale depressie (postpartum depressie). Dat wil zeggen somberheidsgevoelens na de bevalling. Maar dit kan ook optreden na een miskraam. 6% van de vrouwen bleek 9 maanden na het krijgen van een miskraam nog matig tot ernstig/ depressief.¹ Vrouwen die een miskraam hebben gehad kunnen jaren na het verlies van hun kindje nog last hebben van depressie, angst of verdriet. Uit een groot onderzoek bleek dat deze problemen zelfs jaren na de komst van een gezond kindje lang niet altijd verdwijnen².
Voor de duidelijkheid: je hoeft je niet in alle aspecten te herkennen. Soms zijn er maar een paar klachten of gevoelens waar je last van hebt.
Hoe vaak komt PTSS voor na een traumatische miskraam ervaring?
Uit onderzoek³ blijkt dat 38% van de vrouwen, 3 maanden na het krijgen van een miskraam aan de criteria van PTSS voldoet. Dat is een groot aantal vrouwen. Als we ook kijken naar angst en somberheidsklachten die ontstaan na het krijgen van een miskraam dan zijn er nog veel meer vrouwen die moeite hebben met het verlies van hun zwangerschap.
Wat zijn de risicofactoren?
Je kunt nooit van te voren voorspellen wat de impact van het verlies van een zwangerschap op jou heeft. Ik zie regelmatig vrouwen die niet verwacht hadden dat ze het krijgen van een miskraam zo ingrijpend zouden vinden. Ook hoeft de impact niet meteen merkbaar te zijn. Soms ontstaat het meteen, soms na een paar dagen of weken en soms pas maanden later.
Toch zijn er een aantal factoren te benoemen waardoor de kans op klachten wat groter is. Deze benoem ik hieronder.
Medisch gezien
- Gecompliceerd verloop van de miskraam
- Gecompliceerde zwangerschapsverloop
- Vruchtbaarheidsproblemen/ fertiliteitstraject
- Eerder zwangerschapsverlies
Psychologische kwetsbaarheid
- Angst voor een miskraam
- Gevoeligheid voor depressie
- Verleden met angstklachten
- Stressgevoelig
- Niet goed met stress om kunnen gaan
- Na een eerdere heftige gebeurtenis
Sociale situatie
- weinig steun/ begrip van partner
- weinig steun/ begrip van familie en vrienden
- weinig steun van zorgverleners
Een traumatische miskraam ervaring, en nu?
Het verlies van een zwangerschap kan grote gevolgen hebben, helemaal als je deze ervaring erg ingrijpend vindt. Er ontstaan problemen in de relatie met je partner, of in het contact met vrienden of familie, omdat zij jou niet begrijpen of zich moeilijk kunnen inleven. Maar ook de keuze voor een volgende zwangerschap en de angst die daar veelal bij komt kijken is een thema waar veel vrouwen tegen aanlopen.
Veel vrouwen vinden het moeilijk om over hun verlieservaring te praten. Dat is niet zo gek. Want ondanks dat veel vrouwen zwangerschapsverlies als traumatisch ervaren, vraagt (bijna) niemand hoe ze de miskraam hebben beleeft. Zelf beginnen ze er vaak ook niet over omdat ze bang zijn voor oordelen of kwetsende opmerkingen. Soms zijn ze er door de grote impact (nog) niet aan toe om erover te praten.
Daarnaast hebben ze het gevoel de enige te zijn met mentale struggles. Want anderen hebben ze hier nog niet over gehoord. Schaamtegevoelens en het idee een zeur te zijn, belemmert vrouwen om over hun (prille) miskraam te praten of hulp te zoeken. Dat gevoel wordt versterkt als ook zorgverleners alleen vragen naar het fysieke herstel en de miskraam ervaring niet ter sprake brengen.
Met deze blog hoop ik dat vrouwen en zorgverleners bewust worden van de moeilijkheden die er kunnen ontstaan na zwangerschapsverlies, ongeacht de duur van de zwangerschap. Je bent niet de enige en je kunt écht iets doen aan deze klachten. Blijf geen maanden of jaren rondlopen met klachten in de hoop dat ze vanzelf over zullen gaan. Want dat gebeurt vaak niet. Uit onderzoek² blijkt dat zelfs jaren na de geboorte van een volgend gezond kindje, klachten nog aanwezig zijn.
Miskraambegeleiding
Hulp na een miskraam is belangrijk. Zoals je hebt kunnen lezen, is het belangrijk om de gevolgen niet te onderschatten. Het is geen thema om mee aan te modderen. Deskundige begeleiding is hierbij essentieel. Als je hulp nodig hebt en aanvaardt, betekent dat niet dat er iets mis met je is. Het geeft aan dat je jezelf serieus neemt en dat je straks met rust en vertrouwen in jezelf naar de toekomst kunt kijken.
EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) is een kortdurende en effectieve behandelmethode bij posttraumatische stressklachten. Ook hiervoor kun je ook bij Miskraamtranen terecht.
Neem gerust contact met me op! Na een vrijblijvende kennismaking, kijk ik of de begeleiding die ik geef bij jou past. Heb jij meer hulp nodig of behoefte aan zorg die ik niet kan leveren dan zal ik dat uiteraard eerlijk tegen je zeggen.
(1) Farren J, Jalmbrant M, Falconieri N, et al. Posttraumatic stress, anxiety and depression following miscarriage and ectopic pregnancy: a multicenter, prospective, cohort study. Am J Obstet Gynecol 2020;222:367.e1-22.
(2) Previous prenatal loss as a predictor of perinatal depression and anxiety
Mijn naam is Inge,
Therapeut MSc., gecertificeerd miskraamcoach, relatietherapeut en oprichter van Miskraamtranen. Je bent welkom in mijn praktijk in Amsterdam. Woon je verder weg? Geen probleem, begeleiding kan ook online.
Kijk voor meer informatie over mijn praktijk en werkwijze op mijn website. Ik schrijf regelmatig blogs voor vrouwen en hun partner die een kindje hebben verloren tijdens de zwangerschap.
Je kunt me bereiken via het contactformulier.
Ken jij iemand die het moeilijk heeft na het verlies van haar zwangerschap? Deel dit artikel gerust met degene uit jouw omgeving die wat aan deze informatie zou kunnen hebben.
